Het vergeten rijk van de Inca's

 
Wetenschappers hebben een gezichtsreconstructie gemaakt van een beroemde vijfhonderd jaar oude mummie uit Peru. Het gaat om de mummie van een tienermeisje dat tussen de dertien en vijftien jaar oud was toen ze werd geofferd aan de Inca-goden. Na honderden jaren onder het ijs te hebben gelegen werd haar lichaam in 1995 ontdekt door de Amerikaanse archeoloog Johan Reinhard.

 
Het meisje is door onderzoekers later Juanita gedoopt, maar ze wordt ook wel de ‘Inca-ijsmaagd’ of de ‘Dame van Ampato’ genoemd. Het gaat om een van de best bewaard gebleven mummies van Peru.

De gezichtsreconstructie is deze week gepresenteerd in het archeologiemuseum in Arequipa, waar de mummie ook bewaard wordt, in een speciale kamer waar het continu -20 graden Celsius is. De reconstructie is vervaardigd door archeoloog Oscar Nilsson, een Zweedse specialist in gezichtsreconstructies. Voordat hij de siliconen buste van het meisje maakte, deed een team van Peruaanse en Poolse wetenschappers uitgebreid onderzoek naar de mummie, waarbij gebruik gemaakt werd van moderne forensische technieken. Zo ging haar lichaam bijvoorbeeld door een CT-scanner, werd de schedel uitgebreid gemeten en vond er DNA-onderzoek plaats.

Klap op het hoofd

 
Dit onderzoek maakte ook duidelijk dat Juanita vermoedelijk overleed nadat ze een harde klap op haar achterhoofd kreeg. Aan de achterzijde van haar schedel is namelijk een scheur van enkele centimeters aangetroffen. Aangenomen wordt dat het meisje in aanloop naar de offerceremonie werd gedrogeerd en daarna op haar knieën moest gaan zitten. Vervolgens zou ze met een knuppelachtig voorwerp op het achterhoofd zijn geslagen. Volgens het Inca-geloof stierven geofferde kinderen niet, maar werden ze herenigd met hun voorouders, die toekeken vanaf de toppen van bergen in de Andes.

Onthulling van de reconstructie

Het lichaam van het meisje bevond zich honderden jaren onder het ijs en werd in de loop der tijd op natuurlijke wijze gemummificeerd. Doordat in de jaren negentig een nabijgelegen vulkaan uitbarstte, smolt het ijs echter en kwam het lichaam van het meisje bloot te liggen. Juanita rolde hierna zo’n honderdvijftig meter naar beneden en belandde uiteindelijk in een krater, waar Johan Reinhardt haar kort tijd later aantrof. Ze droeg een ceremonieel tuniek en een hoofddeksel en rondom werden verschillende offergaven gevonden, waaronder keramische schalen en beeldjes.

Het kostte Nilsson naar eigen zeggen zo’n vierhonderd uur om de buste te voltooien. Nu de reconstructie klaar is kunnen bezoekers van het museum in Arequipa het beroemde meisje eindelijk in de ogen kijken.

Onder de indruk

 
Johan Reinhard, de man die de mummie in de jaren negentig op een helling van de ruim zes kilometer hoge stratovulkaan Ampato vond, was aanwezig bij de onthulling van de reconstructie. Hij is onder de indruk, vertelt hij tegenover persbureau Reuters:

“Juanita’s gezicht zien zoals het was toen ze nog leefde is indrukwekkend. Het is moeilijk om mijn gevoelens in woorden uit te drukken. Toen ik haar zag was haar gezicht uitgedroogd, omdat het doek dat het bedekte uit elkaar was gescheurd toen ze naar beneden viel in de krater. Ik dacht toen nog: ‘wat jammer’. Want we wisten dat de rest van haar lichaam heel goed bewaard was gebleven. Achtentwintig jaar later is het gelukt een reconstructie te maken van haar gezicht. En het is op een prachtige manier gedaan.”