Het vergeten rijk van de Inca's

Geplaatst op zondag 28 september 2008 @ 11:39 , 2141 keer bekeken

Een correcte benadering om het 3.000 jaar oude balspel van de Maya's uit de doeken te doen is onmogelijk. Veel informatie is suggestief waardoor de meningen en versies een uiteenlopend karakter hebben.
Daarom beperken we ons tot de meest terugkerende elementen van hoe en waarom de Maya's dit (heilige) spel speelden.

Het balspel vindt zijn oorsprong in Midden-Amerika waar het door volkeren zoals de Maya's, Olmeken, Azteken, Zapoteken en Tolteken werd gespeeld. Op een speelveld in de vorm van een I speelden twee teams van twee tot vijf personen met een rubberen bal.

De bal zou ongeveer zo groot geweest zijn als een tennisbal en zwaar genoeg om elkaar ernstig te kunnen verwonden (andere bronnen hebben het over een grote bal met een gewicht van 5 kilogram).

De bedoeling was om te scoren door de bal door één van de twee stenen ringen te krijgen die zich op vrij grote hoogte aan de muren van het speelveld bevonden. Het grootste speelveld dat teruggevonden werd is dat van Chichén Itzá (166 bij 68 meter).

Het spel vereiste erg veel behendigheid omdat de spelers de bal niet mochten aanraken met de handen (volgens sommige bronnen met de armen) en de benen. Het aanraken van de bal mocht enkel met het bovenlijf en de heupen, hoewel diverse bronnen melding maken dat er ook een slaghout gebruikt werd.

Een belangrijke regel in het spel was dat de bal de grond niet mocht raken. De spelers zouden ook nog beschermende kledij dragen waarbij we ons iets moeten voorstellen als bij een baseballspeler. Desondanks hun beschermende uitrusting was de deelname aan het spel niet zonder gevaar zodat regelmatig armen of benen gebroken werden.
 
Het balspel van de Maya's was dus in de eerste plaats een sport, maar had ook een religieuze betekenis. Tijdens het spel speelden de deelnemers de krijgsymboliek uit de Popol Vuh tussen de heldentweeling Hunahpu en Ixbalanque en de Heren van Xibalba na. Net als de mythe was het balspel een strijd tussen leven en dood waarbij de verliezers (er zijn bronnen die enkel de kapitein van de ploeg aanduiden) een kopje kleiner gemaakt werden.

Veel meer details over het hoe en waarom van het balspel van de Maya's zijn er niet. Daar moeten we de Spanjaarden voor debiteren omdat zij in 1562 nagenoeg alle codexen van de Maya's op de brandstapel gooiden.

De meeste afbeeldingen op de Maya tempels zijn echter bewaard gebleven waardoor men toch enig inzicht kreeg over de gebruiken van de Maya's. De meeste archeologen wilden niet geloven dat er mensenoffers vielen bij dit balspel, maar uit de kunst van de Maya's blijkt dat dit wel degelijk zo was.

In Mexico alleen zijn er al meer dan 600 speelvelden teruggevonden. De velden hebben meestal twee schuin oplopende of rechte muren. De afmetingen van het speelveld variëren van een volleybalveld tot een hedendaags voetbalveld, wat er op zou kunnen wijzen dat de regels van het spel door de eeuwen heen wijzigde. Omdat het balspel vaak een feestelijke aangelegenheid was, die gepaard ging met godsdienstige rituelen, kwam er veel volk op af.
 
Het balspel heeft zich door de eeuwen heen doorheen Centraal-Amerika en het zuidwesten van de Verenigde Staten verspreid. In bepaalde steken in Mexico worden vandaag de dag nog varianten van het balspel van de Maya's gespeeld. Een (indoor) voorbeeld daarvan kan u bekijken in onderstaande korte video.

Bron: www.grenswetenschap.nl